Uit de routekaart volgt dat 54 procent van de totale energievraag van onze gemeente bestaat uit warmte. De industrie en het MKB zijn verantwoordelijk voor zestien procent van de vraag in de vorm van hoge-temperatuur-warmte. Woningbouw en dergelijke vullen de rest in met 38 procent lage-temperatuur-warmte. Er zijn goede duurzame technische alternatieven voor het huidige op gas gebaseerde warmtesysteem. Ook kan de vraag sterk worden gereduceerd door isolatie en efficiëntiemaatregelen. De warmtevoorziening zal in de toekomst per wijk verschillen. Hier bereiden we ons nu op voor.

Hoe staan we ervoor?

In 2018 heeft Warmtestad een tijdelijke warmtecentrale geplaatst op Zernike. Deze centrale produceert warmte met een warmtekrachtkoppeling installatie (wkk). In 2019 wordt het warmtenet uitgebreid naar Paddepoel. Zo kunnen de daar gecontracteerde gebouwen - met een leveringsafspraak voor 2020 - op het warmtenet worden aangesloten. Op het warmte- en koudeopslagsysteem (wko) op het Europapark zijn in 2018 een aantal nieuwe gebouwen aangesloten, zoals De Leijhoeve en de Lunettenhof. In 2019 wordt meer nieuwbouw op dit wko-systeem aangesloten. De wko-systemen in het Ebbingekwartier en in de Grunobuurt zijn geoptimaliseerd en gereedgemaakt voor uitbreiding in de toekomst.
Met ingang van 1 juli 2018 is de regelgeving voor een aardgasaansluiting voor nieuwbouw aangepast. Nieuwbouw krijgt nu in beginsel geen aardgasaansluiting meer. Alternatieven voor de warmtevoorziening zijn collectieve duurzame warmtesystemen (zoals wko) of all-electric woningen met een warmtepomp.
In 2018 hebben wij met het energietransitiemodel voor zeven wijken doorgerekend wat voor deze wijken haalbare 2035-scenario’s zijn. Voor de wijken Paddepoel, Selwerd, Noorderplantsoenbuurt, Reitdiep en De Wijert worden in samenwerking met onder andere woningcorporaties en wijkbewoners nu wijkenergieplannen gemaakt. Ook in Glimmen (Haren) is gestart met het opstellen van een dorpsenergieplan. Dit gebeurt in dezelfde lijn als de wijkenergieplannen. Deze plannen vormen de basis voor een wijk- en dorpsgerichte aanpak op het gebied van warmte, (groene) elektriciteit en elektrische mobiliteit. Ze vormen de voorhoede van de wijkenergieaanpak die in de hele gemeente gaat plaatsvinden.
Het warmte-expertisecentrum (Dutch Heat Center) heeft dit jaar de eerste adviezen uitgebracht over warmtetransitie. De TU Delft, Gasunie New Energy en Royal Haskoning zijn toegetreden tot het consortium en samen treedt het consortium nu op als Dutch Heat Center.  

Wat willen we bereiken in 2019?

In 2019 worden de eerste woningen aangesloten op het warmtenet van WarmteStad. In het voorjaar 2019 nemen de aandeelhouders van WarmteStad een besluit over de integrale business case Warmtenet Noordwest. De komende jaren wordt het warmtenet in Paddepoel en Selwerd dan verder uitgebreid om ruim 10.000 woningequivalenten te bedienen. Gezien de noodzaak van warmtenetten in stedelijke omgevingen voor de energietransitie hebben wij hiermee een forse stap naar de toekomst gezet. De uitbreiding van het warmtenet in Paddepoel en Selwerd, en het daarmee aardgasloos maken van deze wijken, kunnen we financieren door de in het najaar van 2018 toegekende gelden van het Ministerie van Binnenlandse Zaken.

In 2019 willen we energietransitieplannen voor alle wijken, buurten en dorpen in de gemeente Groningen ontwikkelen. Deze plannen moeten in 2020 klaar zijn, waarna we in overleg met de betreffende wijk of dorp, een wijkenergieplan kunnen maken. In het wijkenergieplan wordt een uitvoeringsagenda per wijk opgenomen. Met deze wijkgerichte aanpak zal in de komende jaren elke wijk, buurt, dorp een eigen plan en planning hebben om op termijn aardgasvrij en energieneutraal (of CO ₂ -neutraal) te worden. We sluiten hierbij in de desbetreffende wijken aan bij de aanstaande wijkvernieuwing. Zo kunnen we ook de betaalbaarheid op een integrale manier aanpakken. In 2019 presenteren we ook een gemeente brede tussenstand van de ontwikkeling van de wijkenergieplannen.
Naast de wijkaanpak verkennen we ook de mogelijkheden van verschillende warmtebronnen. Zo gaan we door met de verkenning van de mogelijkheden om restwarmte uit de Eemshaven te gebruiken voor verwarming. Ook brengen we in beeld of energie uit oppervlaktewater (TEO), of energie uit afvalwater (TEA), op termijn een bijdrage kunnen leveren aan de warmtevoorziening. Inmiddels zijn rondom dit thema verschillende onderzoeken opgestart.

Wat gaan we hiervoor doen?

• Er wordt, met de gelden van Binnenlandse Zaken en op basis van de wijkenergieplannen, gestart met het aardgasvrij maken van Paddepoel en Selwerd. We werken daarvoor in Paddepoel ook samen met de buurtwarmtecoöperatie ‘050-buurtwarmte’, die een start maakt met een eerste straat gebonden warmtesysteem;
• Opleveren van plan van aanpak voor de wijk- en dorpsgerichte energieaanpak. Er wordt voor alle buurten, wijken en dorpen een energietransitieplan (ETP) opgesteld. In het plan van aanpak wordt hiervoor de strategie, planning en besluitvormingsprocedure beschreven. We stellen dit plan van aanpak mede op aan de hand van een evaluatie van de al gemaakte energietransitieplannen en van de al ontwikkelde wijkenergieplannen. Vervolgens wordt een begin gemaakt met het vertalen van de ETP’s naar wijkenergieplannen;
• De wijk- en dorpsinitiatieven in Ten Post, Glimmen en wijkvernieuwingswijken worden ondersteund;
• Voorbereidingen treffen alternatieve warmtevoorzieningen in relatie tot weghalen aardgasnet Vinkhuizen in 2022 (huidige planning);
• De ontwikkeling van collectieve warmtesystemen in de ondergrond vraagt om een aanvullend beleidsinstrumentarium. Dit instrumentarium moet in 2019 klaar zijn;
• Er komt een vervolgonderzoek naar de haalbaarheid voor restwarmte uit Eemshaven, Delfzijl;
• We faciliteren de aanleg van een zonnethermiesysteem op Zernike;
• Onderzoek naar warmte uit oppervlaktewater (vijvers, waterlopen) en uit afvalwater RWZI Garmerwolde;
• We ondersteunen de ontwikkeling van aardgasvrij, circulair en energieneutraal Suikerunieterrein;
• Warmtestad breidt capaciteit van collectieve WKO-systemen op Europapark, in de Grunobuurt en in het Ebbingekwartier uit in verband met aanstaande nieuwbouw;
• Faciliteren en ondersteunen van Dutch Heat Center, zodat het center een belangrijke rol kan spelen in de warmtetransitie, bijvoorbeeld door onderzoek naar warmtebuffering;
• We blijven in overleg met het Ministerie van EZK om de ontwikkelingen rondom geothermie in samenhang met de gaswinning uit te kristalliseren;
• We zetten in op het sluiten van een maatschappelijk akkoord met partners. Met hen gaan we verdere afspraken maken over verduurzamen;  
• Zwembad De Papiermolen wordt door middel van riothermie verwarmd.