In 2018 hebben we met de routekaart geschetst hoe de gemeente Groningen in 2035 CO ₂ -neutraal kan zijn, en wat er moet gebeuren om daar te komen. De Routekaart laat zien in hoeverre de gemeente in staat is om op haar eigen grondgebied de transitie naar een volledig duurzame energievoorziening te maken en waarvoor de gemeente Groningen afhankelijk is van de omliggende regio. De Routekaart is te beschouwen als een stip op de horizon en verbindt het heden met de gewenste toekomst. Het eindbeeld is niet in beton gegoten. Het is opgesteld met de huidig beschikbare kennis. Externe factoren, zoals voortschrijdend inzicht, veranderingen van nationaal beleid en technische vooruitgang, zullen leiden tot aanpassingen in het eindbeeld.

De CO₂-uitstoot die is te relateren aan energiegebruik in de gemeente Groningen bedraagt 1,5 Mton in 2016, oftewel de uitstoot die vrijkomt bij ruim 150.000 rondes rond de aarde autorijden. Hiervan wordt ongeveer de helft door bedrijven en instellingen uitgestoten, een kwart door woningen en een kwart door verkeer en vervoer. Opgave is deze 1,5 Mton in zeventien jaar (2019 – 2035) terug te brengen naar (bijna) 0 Mton. Dit is geen eenvoudige opgave. In de afgelopen decennia is het energiesysteem maar weinig veranderd. Het bereiken van het doel maakt Groningen koploper in de energietransitie. Dit biedt de kans om een nieuwe kennispositie en economisch perspectief te creëren. Groningen kan zo haar betekenisvolle bijdrage aan de nationale energievoorziening overeind te houden.

De doelen voor 2035 en 2023 zijn ambitieus. Het gemeentelijke doel loopt voor op de ambitie van het Rijk en veel private partijen. Daarom vragen de doelen om een gedegen strategie en actieve inzet vanuit de gemeente. De gemeente kan vanuit haar rol en verantwoordelijkheden de energietransitie ondersteunen. De gemeente voert hiervoor autonoom beleid en heeft budget beschikbaar. Wij beschikken over verschillende typen beleidsinstrumenten: stimuleren, (de)reguleren, financieren, faciliteren, enthousiasmeren en soms ook initiëren. Er zijn diverse voorbeelden van deze instrumenten in de praktijk, zoals de oprichting van het Dutch Heat Centre, woningbezitters stimuleren via het loket Groningen Woont SLIM en bedrijven ondersteunen bij het nemen van energiebesparende maatregelen. In de afgelopen jaren is het platform Groningen Energie neutraal 2035 (www.groningenenergieneutraal.nl) een belangrijk onderdeel geworden van het gemeentelijk duurzaamheidsbeleid. Via dit platform hebben 39 bedrijven en instellingen zich vrijwillig verbonden om samen met de gemeente te werken aan de duurzaamheidsambities. De versnellingstafels, georganiseerd vanuit dit platform, laten mooie resultaten zien zoals de Green CityTree bij het Waterbedrijf Groningen, de installatie van minstens honderd warmtepompen in de gemeente en de uitvoering van een gezamenlijke biomassaverkenning. Toch zijn we met de huidige inzet niet op schema om in 2035 CO₂-neutraal te zijn. Uit de Energiemonitor blijkt dat Groningen tussen 2013 en 2016 van 3,8 procent naar 5,4 procent duurzame energie is gegaan. De CO₂-uitstoot daalde met tien procent. Om in 2035 CO₂-neutraal te zijn, moet de uitstoot sneller verminderen dan nu.

De klimaattop in Parijs (COP21) in 2015 leverde een mondiaal akkoord op. Bijna alle landen ter wereld hebben daarmee afgesproken dat de globale temperatuurstijging ‘ruim onder 2 °C’ moet blijven. Het kabinet Rutte III heeft in het regeerakkoord een ambitieuze klimaat- en energieagenda geformuleerd. Deze agenda is niet alleen ingegeven vanuit de plicht om bij te dragen aan de mondiale klimaatopgave, maar ook vanuit de wens om de kracht van de Nederlandse economie verder te versterken en de kansen die de transitie biedt optimaal te benutten. Zowel nationaal als internationaal zet het kabinet in op versnelde actie om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. De reductiedoelstelling voor 2030 is verhoogd van ten minste veertig procent naar 49 procent, ten opzichte van 1990. Dit is opgenomen in de Klimaatwet. Hierbij zoekt het kabinet nadrukkelijk de verbinding met andere Noordwest-Europese landen. Rond de jaarwisseling 2018/2019 wordt het ‘definitieve’ Klimaatakkoord verwacht waarna er gestart kan worden met de uitvoering. Tijdens de ontwikkeling van dit nationale beleid blijft de gemeente Groningen – samen met de provincie Groningen – in de belangenbehartiging belangrijke punten voor de energietransitie op lokaal niveau, inbrengen. Daarbij borduren we voort op het Gronings Bod en spitst de lobby zich toe op specifieke onderdelen van het bod, zoals ‘wind op zee’, ‘waterstof’ en ‘aardgasloos wonen’, bijvoorbeeld in het kader van het op te stellen Klimaatakkoord.

Met de Energiemonitor houden we doorlopend in beeld hoe we vorderen met onze doelstelling. In 2018 zijn we gestart de energiemonitor meer toe te spitsen op CO ₂ -uitstoot, omdat dat ook de (inter)nationale tendens is. De energiemonitor is te vinden op www.groningenenergieneutraal.nl. In 2019 gaan we werken aan een monitoringssysteem dat vaker geactualiseerd wordt dan nu het geval is. In de begroting van 2020 komen we daarop terug met een set van indicatoren.

Bovenstaande tabellen zijn ontleend aan de energiemonitor. Hierin is het absolute energiegebruik en de verdeling hiervan over sectoren weergegeven.