Alle energie die we kunnen besparen hoeven we niet op te wekken. Grote besparingen zijn mogelijk in woningen en bij bedrijven en kantoren. De gemeente geeft zelf het goede voorbeeld met het eigen vastgoed (Gresco). Besparingen zijn goed voor een derde deel van ons einddoel. Dit spoor valt uiteen in wonen (nieuwbouw, huursector, particuliere woningen), bedrijven en de eigen gemeentelijke organisatie.

Hoe staan we ervoor?

Besparen, deelspoor Wonen
Begin 2017 hebben wij het “Actieplan Groningen aardgasloos in 2035” aan de raad aangeboden. Dit laat zien langs welke lijnen op termijn in de hele warmtevraag van de gemeente op een duurzame manier kan worden voorzien. De aanpak is wijkgericht, omdat rekening gehouden moet worden met de kwaliteit en typologie van de woningen, de sociaaleconomische eigenschappen van de wijk en met de bestaande netwerken voor elektriciteit en gas.

Met ingang van 1 juli 2018 is de regelgeving voor een aardgasaansluiting voor nieuwbouw aangepast. Nieuwbouw krijgt nu in beginsel geen aardgasaansluiting meer. Voor bestaande woningen ligt de focus op energie die nodig is voor ruimte- en tapwaterverwarming. De aanpak bestaat uit een combinatie van isoleren en het vervangen van aardgas door een andere warmtebron. Dit laatste kan door het gebruik van warmte uit een warmtenet of met een hybride of all electric warmtepomp.

Het energieloket Groningen woont SLIM is het loket voor duurzaam wonen. Het loket speelt ook een adviesrol in de wijkenergieaanpak. In 2018 is gefocust op informatieverschaffing over de warmtepomp. Diverse publiciteitscampagnes en een gezamenlijke inkoopactie heeft tot een toename van het aantal warmtepompen geleid. Om een eventueel geluidsprobleem te voorkomen wordt bij iedere warmtepomp een plaatsingsscan uitgevoerd. In Haren en Ten Boer wordt gebruik gemaakt van het energieloket Groningen. We gaan kijken hoe we tot een gezamenlijke aanpak kunnen komen.

Besparen, deelspoor Bedrijven

In 2017 is het actieprogramma ‘Energiebesparing bij Bedrijven’ opgesteld. Bedrijven en instellingen zijn goed voor 51 procent van het totale energiegebruik in de gemeente Groningen. Het gaat om 3.144 zakelijke verbruikers, waarvan 886 grootverbruikers. Deze laatste groep verbruikt gezamenlijk meer dan negentig procent van het totale zakelijke energieverbruik. De focus zal de komende jaren worden gelegd op deze groep bedrijven. Vanaf begin 2018 is er een multidisciplinaire projectgroep gestart ten behoeve van de uitvoering van het actieprogramma ‘Energiebesparing bij Bedrijven’. Het betreft hier een samenwerking tussen de afdeling Energie, Economische Zaken en VTH. Samen met de bedrijvenverenigingen zijn inmiddels diverse projecten in uitvoering. Voldoen aan wet- en regelgeving door toezicht en handhaving vormt de basis van het programma. Bedrijven en instellingen zijn verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen. De bedrijven die niet zelfstandig aan de gang gaan met energiebesparing zullen via toezicht en handhaving alsnog energiebesparende maatregelen moeten treffen. Hiervoor is extra personele capaciteit aangetrokken. Tot slot hebben 39 bedrijven en instellingen (inclusief de vier bedrijvenverenigingen) de routekaart ‘Groningen Energie-neutraal’ ondertekend en hebben toegezegd bij te dragen aan de versnelling van de energietransitie in Groningen.

Besparen, deelspoor Gresco
We zijn de afgelopen jaren goed op gang gekomen met de Gresco, de gemeentelijke organisatie om al ons eigen vastgoed te verduurzamen. In 2013 stelde de gemeenteraad het investeringskrediet van de Gresco vast, dat inmiddels per jaar wordt geactualiseerd, zo ook in 2018. De Zonneweide Vierverlaten wordt in april 2019 verkocht aan Grunneger Power, conform de intentie. De aanpak van 24 groot-verbruikende gebouwen is goed op stoom en wordt geëvalueerd en geactualiseerd. Een pilot met het bijmengen van waterstof in een gasgestookte ketel is afgerond. Daarnaast is samen met stadsbeheer een begin gemaakt met het vervangen van straatverlichting door LED exemplaren. Vastgoed aan het Hanzeplein, Europaplein en de Oosterpoort is voorzien van zonnepanelen. En de aanbesteding van de inkoop van elektriciteit en gas is afgerond. Vijftien jaar lang krijgt de gemeente donkergroene stroom, dat houdt in: stroom dat lokaal wordt opgewekt door nieuwe bronnen. Deze aanbesteding hebben we samen met provincie en gemeenten in de provincie Groningen uitgevoerd. Ten aanzien van inkoop van aardgas willen we binnen vijf jaar vijftien procent hebben vergroend.  

Wat willen we bereiken in 2019?

Besparen, deelspoor Wonen
De beschreven wijkaanpak is een arbeidsintensief proces waarbij bewoners, corporaties, wijkverenigingen, de netwerkbeheerder, het bedrijfsleven en de gemeente concreet te nemen maatregelen kiezen. Hiervoor moeten ook financieringsconstructies worden ontwikkeld. De energietransitieplannen vormen de basis voor de wijkenergieplannen. Deze plannen zien we als een motor voor de wijkvernieuwing. Wij zien dit als de grootste renovatie-opgave na de tweede wereldoorlog (zie ook onder ‘warmte’). Met de woningcorporaties werken we verder aan het ‘Masterplan aardgasvrij en CO2 neutraal Groningen‘. In dit masterplan wordt opgenomen hoe en wanneer corporatiewoningen verduurzaamd worden.

Besparen, deelspoor Bedrijven

Om op koers te blijven naar een energieneutrale gemeente is het wenselijk tussen 2017 en 2035 de energievraag bij bedrijven en instellingen bij benadering met 50 procent te reduceren. Dit is een van de grootste opgaven in Groningen Geeft Energie en dat rechtvaardigt de komende jaren een stevige inzet op dit deelterrein.

In 2019 is ‘Groningen werkt slim’ het duurzaamheidsplatform waar MKB bedrijven terecht kunnen voor ondersteuning bij het verduurzamen van hun bedrijf. Het is de plek, waar kennis bij elkaar komt en de MKB ondernemer gefaciliteerd wordt. Het platform ‘Groningen werkt slim’ initieert nieuwe projecten, dat kan gebiedsgericht zijn of gemeente breed. Bijvoorbeeld om het aantal zonnepanelen op daken van bedrijfspanden significant te laten toenemen. In 2019 volgt een kennismaking met de verenigde ondernemers in de gemeenten Ten Boer en Haren voor aansluiting bij het platform. Hierin wordt nauw samen gewerkt met de afdeling Economische Zaken.

De industrie vraagt om een specifieke aanpak. In 2019 willen we zicht hebben op de industriële grootgebruikers. In afstemming met de provincie Groningen zal dit plan in uitvoering worden genomen: expertiseteams worden hiervoor ingericht die bedrijfstakgewijs de grote zakelijke grootverbruikers provincie-breed door kunnen lichten. De afdeling Vergunning, Toezicht en Handhaving (VTH) zal ondersteunen bij de totstandkoming van deze aanpak en deze ook gebruiken voor de industriële bedrijven in de gemeente.  

In 2023 moet ieder kantoor groter dan honderd vierkante meter minimaal energielabel C hebben. Vanuit de afdeling VTH wordt er een plan van aanpak gemaakt om de kantoren te bewegen om energiebesparende maatregelen te nemen. De kantorenmarkt is in 2018 in kaart gebracht. In 2019 zal deze doelgroep benaderd, gestimuleerd en geactiveerd worden. Vanuit ‘Groningen werkt slim’ zullen stimulerende projecten voor deze doelgroep worden opgestart.

Besparen, deelspoor Gresco
De gemeente heeft hoge ambities als het om het verduurzamen van het eigen vastgoed gaat. De lat voor duurzaamheid wordt steeds hoger gelegd. Met de Gresco-methode kunnen investeringen worden gedaan die kunnen worden gedekt uit energiebesparing. De opgave van CO ₂  neutraliteit in 2035 vormt een grotere opgave. In 2019 zal nader bepaald worden op welke wijze de ambities richting 2035 vorm kunnen krijgen en welke stappen daarvoor moeten worden gezet. Daarnaast gaan we gewoon door met onze Gresco-werkwijze: zichzelf terugverdienende maatregelen, zoals als zonnepanelen en ledverlichting, worden uitgevoerd.

Wat gaan we hiervoor doen?

Besparen, deelspoor Wonen

• We een stellen een masterplan op waarin we aangeven hoe de verduurzaming van de corporatieve woningvoorraad kan worden gerealiseerd. Dit masterplan zal eind 2018 klaar zijn en in 2019 uitgewerkt worden in een uitvoeringsplan. Dit vormt uiteindelijk de basis voor de prestatieafspraken 2020;
• We gaan door met de wijkenergieaanpak (zie ‘warmte spoor’).

Besparen, deelspoor Bedrijven

• Met het duurzaamheidsplatform ‘Groningen werkt slim’ stimuleren we bedrijven om zelf actief aan de gang te gaan met energie besparen. Bedrijven kunnen dit zelfstandig oppakken of aansluiten bij het groene bedrijvenregister, of in gezamenlijkheid met de bedrijvenvereniging of een besparingscollectief. Zo is er een besparingscampagne gestart door GCC en Grunneger Power voor ondernemers in de binnenstad, is er een pilot zon op daken van bedrijfspand en is er een project duurzame mobiliteit op Zuidoost;
• Voldoen aan wet- en regelgeving door toezicht en handhaving vormt de basis van het programma. Bedrijven en instellingen zijn verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen en kunnen hiervoor deelnemen aan de Clean-campagne. Aan deze campagne zijn adviseurs verbonden die bedrijven helpen bij het uitvoeren van de besparende maatregelen. De bedrijven die niet zelfstandig aan de gang gaan met energiebesparing zullen via toezicht en handhaving alsnog energiebesparende maatregelen moeten treffen;
• (Reguliere) uitvoering Wet milieubeheer (specifiek op onderwijsinstellingen en grote verbruikers), en Europese regelgeving (EED);
• Uitvoering geven aan plan van aanpak om kantoren naar Label C te brengen. De afdelingen VTH en EZ gaan kantooreigenaren stimuleren om energiebesparende maatregelen te nemen;
• Bedrijven helpen met het verkrijgen van een SDE+ subsidie voor de realisatie van zonnedaken.
• Het SmartGrid project op bedrijventerrein Zuid oost wordt verlengd. Hierbij wordt geprobeerd tot balancering van het elektriciteitsgebruik te komen met medewerking van de grootste verbruikers, die bewust systemen af- en aanschakelen;
• Verdubbelen aantal partners van het platform van de Routekaart;  
• Tijdens kennisintensieve ‘versnellingstafels’ willen we komen tot deals met onze partners. Deals hebben twee doelen: 1) Stimuleren van lokale bedrijvigheid rondom een bepaald thema (te vergelijken met de ‘Green Deals’ van het Rijk). Dit levert alle deelnemers aan deze deals voordeel op; 2) De gemeente biedt bedrijven een bepaald voordeel, mits deze bedrijven voldoen aan gestelde voorwaarden. Mogelijke voorwaarden zijn emissieloze stadsdistributie, verduurzaming van woningen of het aardgasloos maken van gebouwen.

Besparen, deelspoor GRESCO

• Pilotprojecten;
• Oplevering en opening van het nu duurzame openluchtzwembad de Papiermolen door een combinatie van riothermie, zonneboilers en isoleren van badwater (‘s nachts afdekken);
• Kernvastgoed, sportaccommodaties en sportvelden verder voorzien van ledverlichting;
• Afronden van het verduurzamen van de “24 energie slurpende gebouwen” naar zoveel mogelijk label A;
• Aanleg van zonnepanelen op kernvastgoed met behulp van SDE+ subsidie;
• Verder ontwikkelen van het integrale energiemanagement.