In deze paragraaf vatten we samen op welke manier duurzaamheid in al onze programma's aan de orde komt. We hebben de duurzaamheidsambities en prestaties binnen alle sectorale programma's in beeld gebracht. Deze prestaties zijn terug te vinden in de begroting 2019, met name in de volgende programma's:

• Programma 7: Verkeer : Ons verkeerssysteem is in basis erg duurzaam; de fiets is en blijft ons belangrijkste vervoermiddel. We verbeteren het netwerk voor de fietser, creëren meer fysieke ruimte in de gemeente voor de fiets en verbeteren het fietsparkeren in de binnenstad. Ook zetten we in op de verbetering van de bereikbaarheid voor voetganger. Ons Openbaar Vervoer levert een bijdrage aan onze doelstelling om in 2035 CO ₂ -neutraal te worden. We verduurzamen het OV; Inmiddels rijden er nu waterstofbussen en elektrische bussen in Groningen en Drenthe. De Q-Link Groen (lijn 1 en 2) rijdt nu elektrisch (oplaadpunten bij P+R Reitdiep en in Zuidhorn) en vier Q-liners van Arriva Touring rijden als proef op fossielvrije brandstof. Alle stadsbussen gaan vanaf eind 2019 over op emissievrije voertuigen. We starten met een nieuwe concessie voor de versnelde uitrol van 400 extra openbare laadpalen tussen 2019 en 2021.

• Programma 8: Wonen: we verduurzamen onze huidige woningvoorraad, onder andere door prestatieafspraken met de woningbouwcorporaties en via Groningen Woont Slim. Met woningcorporaties worden afspraken gemaakt om gericht in de wijken te investeren. Het gaat in dit verband om verbetering van bestaande woningen gecombineerd met verduurzaming. Nu heeft ruim 74 procent van de sociale huurwoningen een label C of beter en dit moet resulteren in gemiddeld label B in 2020;
• Programma 9: Beheer & onderhoud openbare ruimte : we onderzoeken de mogelijkheden voor het versterken van groen en verbeteren de borging van het behoud van hoogwaardig groen. We verbeteren het gescheiden afval inzamelen en de mate van hergebruik. Ons voedselbeleid blijft zich focussen op belangrijke thema’s als herstel van lokale ketens, voedselverspilling, gezondheid en participatie;
• Paragraaf 9: Bedrijfsvoering : We gaan verder met de invulling van het manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen en vertalen de duurzaamheidsdoelstellingen voor inkoop naar de categorie- en contractmanagement.

De resultaten hiervan zijn elders in deze begroting te vinden, gemarkeerd met het volgende icoontje .

Borging van duurzaamheid
Duurzaamheid is geborgd bij de verschillende beleidsterreinen. In 2019 besteden we specifiek aandacht aan:

• Duurzaam grond-,weg- en waterbouw: De doelstelling: in 2020 voeren we al onze GWW-werken uit via de aanpak DGWW (Duurzaam grond-,weg-, en waterbouw). De afgelopen twee jaar zijn er meerdere pilots uitgevoerd. In 2019 ontwikkelen we een duurzaam ambitieweb voor de gemeente Groningen en is het streven om bij GWW projecten het duurzame ambitieweb verplicht toe te passen. Een stuurgroep ziet hierop toe. 

• Duurzaam ontwerp : We zetten in op energieneutrale, klimaatbestendige en duurzame wijken. Bestaande wijken worden ‘verduurzaamd’ en nieuwe wijken worden van meet af aan op een duurzame wijze ontwikkeld. Dat betekent een verandering in de inrichting en beleving van de (openbare) ruimte. In 2019 zetten we extra in om ambities rondom energie en ruimtelijke kwaliteit met elkaar te verbinden.

Inrichten van een gezonde gemeente
In 2017 hebben we een strategische visie Healthy Ageing gelanceerd. De zes kernwaarden voor een gezonde gemeente werken we uit en passen we toe bij projecten in de gemeente. In 2017 heeft healthy ageing al een plek gekregen in de leidraad binnenstad, Eemskanaalzone en de Suikerfabriek. In 2019 werken we verder aan een doorvertaling van de kernwaarden van healthy ageing naar andere projecten.

Klimaatadaptatie en versterken groen
Op basis van een klimaatstresstest brengen we kwetsbare locaties op het gebied van hittestress en wateroverlast in beeld. Ook onderzoeken we wat er nodig is om deze plekken aan te passen aan een veranderend klimaat. Hierbij betrekken wij nadrukkelijk onze strategische partners, grotere bedrijven, bewoners en individuele ondernemers. In 2019 ronden wij de stresstest voor de gemeente Groningen af met het toevoegen van de stresstest voor Haren en werken parallel aan een uitvoeringsprogramma (klimaatagenda). Hierin wordt onder andere aangegeven hoe wij met genoemde kwetsbare plekken willen omgaan. Bijvoorbeeld door een koppeling met lopende projecten en beheer en onderhoudsprojecten.

We versterken onze samenwerking met onderzoeksinstellingen, waterschappen, provincie, bedrijven en NGO’s om ons gezamenlijk in te zetten voor klimaatadaptatie. Dat doen we ook in relatie tot het Global Centre on Adaptation op de Zernike Campus. We ontwikkelen verschillende digitale instrumenten om klimaat-adaptieve projecten en onderzoek te etaleren, inzicht te bieden in het groen van onze gemeente en het bewustzijn op het thema klimaatadaptatie te vergroten. We ontwikkelen een visie over (het versterken van) groen in de gemeente om ons beter voor te kunnen bereiden op klimaatverandering. Ook werken we in 2019 aan andere sectorale uitwerkingen, zoals een nieuw gemeentelijke water- en rioleringsplan.

Stedelijke Ecologische Structuur
We willen de ontwikkeling van de Stedelijke Ecologische Structuur (S.E.S.) beter gaan monitoren. Enkele plaatsen binnen de S.E.S. kunnen door ruimtelijke ontwikkelingen in de gemeente onder druk komen te staan. Dit kan leiden tot een afname van het ecologisch groen. Door monitoring en de vastgestelde groencompensatieregeling houden we het areaal ecologisch groen op peil. We inventariseren in 2019 ook de belangrijkste landschappelijke waarden in de gemeente Groningen. We nemen dit mee in een nieuwe visie op het groen.

Coalitieakkoord 2019-2022 gezond, groen en gelukkig Groningen

CO2-neutraal in 2035
Groningen is landelijk gezien dé energieprovincie en een voorbeeld voor anderen. We stimuleren en faciliteren zowel particulieren als bedrijven, corporaties en verenigingen bij het zoeken naar de juiste oplossingen om zo slim mogelijk duurzame maatregelen te nemen. Of ze dat nu individueel doen of per straat. Bij de energietransitie is het belangrijk dat mensen zich mede-eigenaar voelen van de maatregelen die in hun omgeving worden genomen. We zetten erop in dat inwoners van de energietransitie meeprofiteren en stimuleren bewonerscollectieven en lokale coöperaties.

Wijkenergie-, wijk en dorpsvernieuwingsplannen
We zetten in op de koppeling tussen wijkenergie- en wijkvernieuwingsplannen. De energietransitie helpt ons om onze sociale en ruimtelijke opgaven, zoals vastgelegd in de wijk- en
dorpsvernieuwingsplannen, te behalen. De energietransitie dwingt ons immers om onze energie-infrastructuur te herzien en investeringen te doen in wijk- en dorpsvernieuwing. We denken hierbij goed na over opwekking en warmtevoorziening. Inhoudelijk, organisatorisch en financieel liggen er grote kansen om slimme combinaties te maken. Hierbij zijn draagvlak en betaalbaarheid voor bewoners leidende uitgangspunten. We starten met het aardgasvrij maken van Paddepoel en Selwerd. In samenwerking met onder andere woningcorporaties en wijkbewoners worden de wijkenergieplannen gemaakt. We continueren de samenwerking met woningcorporaties en werken aan een ‘masterplan corporaties’ waarin afspraken gemaakt worden over de verduurzaming van de corporatieve woningvoorraad.

Duurzame energie
We verkennen met partners de mogelijkheid om restwarmte van de Eemshaven naar de gemeente te transporteren voor de verwarming van 50.000 woningen en we verkennen de mogelijkheden voor windmolens op Stainkoeln en Westpoort. In Meerstad-Noord onderzoeken we de mogelijkheden voor een energielandschap met bijvoorbeeld zonneweides.

Maatschappelijke coalitie
We sluiten een maatschappelijk akkoord met corporaties, energieleveranciers, bewonersorganisaties, ontwikkelaars en andere partners. Met hen gaan we verdere afspraken maken over het samenbrengen van sociale opgaven in relatie tot wonen, verduurzamen en vergroenen.